زهرا مصطفایی |
مستند Bending the Arc (2017) روایت شکل‌گیری یک جنبش جهانی در حوزه بهداشت است. فیلم داستان سه نفر، پل فارمر، جیم یونگ کیم و اوفیلیا دال را دنبال می‌کند که در دهه ۱۹۸۰ در روستای Cange هائیتی آغاز به کار کردند؛ جایی که مردم در فقر شدید زندگی می‌کردند و دسترسی به خدمات درمانی ابتدایی نداشتند. آن‌ها دریافتند محرومیت از درمان نه به دلیل کمبود منابع، بلکه ناشی از بی‌توجهی سیستماتیک و سیاست‌های ناعادلانه جهانی است. این نگاه نقطه آغاز نهادی شد که بعدها به سازمان Partners In Health (PIH) تبدیل شد.
فارمر و همکارانش با این باور سنتی مخالفت کردند که درمان پیشرفته برای فقرا غیرعملی است. آن‌ها مدل «همراه سلامت» را معرفی کردند؛ افرادی محلی آموزش می‌دیدند تا بیماران را در مصرف دارو و مراقبت روزانه همراهی کنند. این روش به بیماران مبتلا به ایدز و سل مقاوم به دارو امکان داد درمان خود را حتی در محیط‌های کم‌امکانات کامل کنند.
تیم PIH همچنین مسئله هزینه داروها را حل کرد. با خرید عمده و مدیریت منابع، هزینه درمان کاهش یافت و نشان داده شد که درمان مقرون‌به‌صرفه و عملی است. علاوه بر دارو، آن‌ها به شرایط اجتماعی بیماران توجه داشتند: تأمین غذا، حمایت مالی و حتی ساخت خانه، بخشی از مدل «درمان جامع» شد که امروزه یکی از اصول پذیرفته‌شده در سیاست‌های بهداشت جهانی است.
موفقیت این رویکرد از هائیتی به کشورهایی مانند پرو و رواندا منتقل شد. در پرو، درمان بیماران مبتلا به سل مقاوم به دارو که پیش‌تر غیرممکن تلقی می‌شد، نشان داد که با نوآوری و استفاده از ظرفیت‌های محلی می‌توان چالش‌های جدی بهداشتی را پشت سر گذاشت. جمله‌ای کلیدی فیلم می‌گوید: «آنچه غیرممکن می‌نامند، فقط چیزی است که هنوز امتحان نکرده‌اند.»
فیلم همچنین تأکید دارد که تغییر سیاست‌های جهانی بخش مهمی از موفقیت بود. فارمر، کیم و دال با ارائه شواهد مستند، نهادهای جهانی مانند بانک جهانی و سازمان بهداشت جهانی را وادار به بازنگری کردند. تصاویر آرشیوی و مصاحبه‌های جدید، ترکیبی از گذشته و حال ارائه می‌دهد و به چالش‌های نظام سلامت جهانی اشاره می‌کند؛ از جمله تمرکز بر سود اقتصادی به جای عدالت اجتماعی.
بازخورد جهانی فیلم مثبت بود و در جشنواره‌ها و محافل دانشگاهی مورد استقبال قرار گرفت. برخی منتقدان اشاره کردند که فیلم بیش از اندازه بر شخصیت‌های اصلی تمرکز کرده و نقش نیروهای محلی کمتر دیده شده است، اما ارزش تاریخی آن روشن است: نشان دادن اینکه درمان پیشرفته می‌تواند به مناطق فقیر برسد، اگر سیستم سلامت به جای محدودیت‌های اقتصادی، بر عدالت اجتماعی تمرکز کند.
برگرفته از مستند:
Bending the Arc
